John S. Davis cyfieithydd Llyfr Mormon
John Sylvanus Davis.
Ganwyd John Sylvanus Davis ar 7fed Mehefin 1822 yng Ngharmarthen, yn fab i James Sylvanus yn weinidog anghydffurfiol ac Anne Davis. Er i John gael ei fedyddio i'r eglwys gynulleidfaol, cychwynnodd ei dad, gan chwilio am rywbeth mwy, ei gynulleidfa ei hun yn y pen draw.
Derbyniodd John addysg dda am y cyfnod a datblygodd gariad at lenyddiaeth a dechreuodd ysgrifennu barddoniaeth pan oedd yn dair ar ddeg oed, dan arweiniad ei fam a chyhoeddwyd llawer o'i ysgrifennu mewn amryw o gylchgronau Cymru. Parhaodd i ysgrifennu cerddi, caneuon ac emynau am weddill ei oes.
Clywodd gyntaf am Eglwys Iesu Grist Saint y Dyddiau Diwethaf ym 1845 yn Llanybydder wrth weithio i'r Parchedig John Jones, brawd Capten Dan Jones. Roedd y Parchedig Jones yn argraffu taflenni am Eglwys Iesu Grist Saint y Dyddiau Diwethaf ar y pryd ac roedd John Davis yn gweithio fel golygydd, cysodwr a gwasgwr, a oedd yn ei gwneud yn ofynnol iddo ddarllen y taflenni yn ofalus.
Yr hyn a ddarllenodd John a arweiniodd at gael ei fedyddio ar 19eg Ebrill 1846. Teithiodd ar droed ledled Cymru a Dulyn, Iwerddon fel cenhadwr ar gyfer ei grefydd newydd. Yn 1848, cafodd ei alw'n gynghorydd cyntaf i William S. Phillips, llywydd Cenhadaeth Cymru. Fe wnaethant reoli'r swyddfa argraffu yn Llannerdy gan argraffu sawl cyfnodolyn Mormon, yn fwyaf arbennig yr Udgorn Seion, a olygodd o 1849 hyd nes iddo ymfudo ym 1854.
Llanbydder
Priododd Elizabeth Phillips ar 30ain Rhagfyr 1850 ac ar 8fed Rhagfyr y flwyddyn ganlynol bu iddynt ferch Julia Elizabeth.
Roedd John wedi cael ei ddewis i oruchwylio’r holl weithgareddau argraffu ar gyfer yr eglwys yng Nghymru pan ymfudodd Dan Jones yn gynnar yn 1849. Ym mis Awst 1850 cyhoeddodd, yn Udgorn Seion, ei fod wedi cael cyfarwyddyd i gyfieithu a chyhoeddi athrawiaeth a chyfamodau’r eglwys yn Gymreig. Ei fwriad oedd anfon “llofnod” 16 tudalen o'r athrawiaeth a'r cyfamodau yn Gymraeg bob yn ail wythnos gyda mater o'r cyfnodolyn.
Elizabeth Phillips
Cyhoeddodd yn falch yn rhifyn 22ain Chwefror 1851 fod llofnod cyntaf y "Llyfr Athrawiaeth a Chyfammodau" oddi ar y wasg. Ysgrifennodd hefyd, “Os yw’r Seintiau yn gyffredinol yn dymuno iddo gael ei gyhoeddi bob wythnos yn lle pob pythefnos ar gyfer ceiniogau un a hanner, rhowch wybod i ni.” Roedd yr ymateb i syniad Davis yn gadarnhaol, oherwydd mewn 27 wythnos o’r amser hwnnw anfonwyd yr 20fed llofnod a’r olaf allan gyda 23ain Awst 1851 Udgorn Seion. Yna roedd yr 20 llofnod hyn i gael eu rhwymo gyda'i gilydd ar gyfer y cynnyrch terfynol.
Cyhoeddodd yn falch yn rhifyn 22ain Chwefror 1851 fod llofnod cyntaf y "Llyfr Athrawiaeth a Chyfammodau" oddi ar y wasg. Ysgrifennodd hefyd, “Os yw’r Seintiau yn gyffredinol yn dymuno iddo gael ei gyhoeddi bob wythnos yn lle pob pythefnos ar gyfer ceiniogau un a hanner, rhowch wybod i ni.”Roedd yr ymateb i syniad Davis yn gadarnhaol, oherwydd mewn 27 wythnos o’r amser hwnnw anfonwyd yr 20fed llofnod a’r olaf allan gyda 23ain Awst 1851 Udgorn Seion. Yna roedd yr 20 llofnod hyn i gael eu rhwymo gyda'i gilydd ar gyfer y cynnyrch terfynol.
“Bydd y llyfr cyfan yn cael ei argraffu gyda math hollol newydd, ac ar bapur da, a bydd pob llofnod yn cynnwys mwy o ddarllen na llofnodion yr ‘Athrawiaeth a Chyfamodau.’” Mae copïau o’r un cyfieithiad Cymraeg hwn o'r Llyfr Mormon ar gael heddiw.
